تأثیر تنظیم کننده های رشد بر تولید متابولیت های ثانویه در کشت کالوس و کشت تعلیقی گیاه بالنگوی شهری(lallemantia iberica)

بالنگوی شهری (lallemantia iberica) گیاه یکساله زینتی و دارویی از تیره ی نعناع می باشد. دانه-های آن حاوی حدود 30 درصد روغن خشک است و دارای کاربردهای سنتی به عنوان محرک، مدر و خلط آور می باشد. کشت بافت و سلول گیاهان دارویی یکی از راه های افزایش سنتز متابولت های ثانویه به شمار می رود. استفاده از الیسیتورها یکی از استراتژی های موثر برای افزایش بهره وری متابولیت های ثانویه مفید در کشت سلولی گیاه است. در تحقیق حاضر تأثیر اسید سالسیلیک بر تولید متابولیت های ثانویه، وزن تر و خشک در کشت کالوس و کشت سلول بالنگوی شهری مورد بررسی قرار گرفت. کشت های کالوس از ریزنمونه های ریشه و هیپوکوتیل l. iberica در محیط کشت ms همراه با 1میلی گرم/ لیتر از تنظیم کننده های رشد مختلف همانند naa و 2,4-d+kinآغاز شد. ابتدا برای بررسی تولید فنول و فلاونوئید تام، کشت کالوس با انتقال500 میلی گرم کالوس همگن به 50 میلی لیتر محیط کشت ms مایع همراه با 100، 200 و400 میکرومولار از اسید سالسیلیک بدون تنظیم کننده های رشد انجام شد. سپس یک سیستم کشت دو مرحله ای برای تولید متابولیت های ثانویه مورد استفاده قرار گرفت. مراحل این سیستم عبارت بود از: مرحله ی اول شامل تکثیر سلول ها در محیط کشت رشدی (محیط کشت ms مایع همراه با 1میلی گرم بر لیتر naa و naa+kin) و مرحله ی دوم شامل افزودن 100، 150 و200 میکرومولار اسید سالسیلیک به 45 میلی لیتر محیط کشت ms مایع بدون تنظیم کننده های رشد با 5 میلی لیتر مایه تلقیح برای القاء فنول و فلاونوئید تام. کشت ها درفلاسک های ارلن مایر100 میلی لیتری و در شیکر مدور با 120 دور در دقیقه، دمای 24 درجه سانتی گراد و در شرایط تاریکی نگهداری شدند. در دوره ی 15 روزه عمل واکشت با انتقال 5 میلی لیتر از اینوکلوم به 45 میلی لیتر از محیط کشت تازه با ترکیب یکسان انجام شد. تیمارهای شاهد در شرایط یکسان بدون اسید سالسیلیک کشت شدند. آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی و با سه تکرار برای هر تیمار انجام شد. بر طبق نتایج، اسید سالسیلیک تولید فلاونوئید را بهبود بخشید به طوری که بیشترین مقدار فلاونوئید (00/358 میلی گرم کوئرسیتین/ گرم وزن خشک) در تیمار با 200میکرومولار اسید سالسیلیک در سلول های مشتق از ریشه (2,4-d+kin) مشاهده شد. بیش ترین مقدار فنول تام (75/6 میلی گرم پیروگالول/ گرم وزن خشک) در تیمار شاهد از کالوس های مشتق از هیپوکوتیل(naa) بدست آمد. به طور کلی بیش ترین مقدار از فلاونوئید در تیمار با اسید سالسیلیک بدست آمد در حالی که تیمارهای شاهد برای تولید فنول تام، وزن تر و خشک مناسب بودند.